Jak pokazują liczne przykłady z życia – wiele umów nie zostaje dochowanych. Niekiedy przyczyną jest nieuczciwy kontrahent, czasami problemy finansowe lub zdrowotne jednej ze stron umowy, a czasami siła wyższa. Powyższe zmusza więc przedsiębiorców do zawierania umów pisemnych, a nie jedynie słownych. Nieraz bardzo rozbudowanych i szczegółowych oraz skonstruowanych w taki sposób, aby zabezpieczać ich interesy na każdą możliwą ewentualność. Jednakże w rzeczywistości czy jest to możliwe?
Okolicznością, przed którą najtrudniej się zabezpieczyć, jest siła wyższa. Przeczytaj niniejszy artykuł, aby dowiedzieć się więcej.
Przeczytaj również: Analiza zachowań konsumenta – model EBK
Siła wyższa – wyjaśnienie pojęcia
Polskie prawo, w tym m.in. Kodeks cywilny nie przewiduje definicji siły wyższej. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2002 r. definiuje siłę wyższą w następujący sposób: ,,Siła wyższa musi być zdarzeniem zewnętrznym w stosunku do powołującego się na nią podmiotu. Stan określany w ten sposób powinien istnieć obiektywnie, a więc musi być widoczny i sprawdzalny dla nieuprzedzonego obserwatora; nie może być np. wytworem wyobraźni. Odnośnie do natężenia wpływu tego zdarzenia na działanie lub zaniechanie przeważa tzw. teoria obiektywna nie dopuszczająca, aby miarodajna była wyłącznie ocena podmiotu powołującego się na siłę wyższą. Jednak stosowanie tej teorii musi odbywać się z uwzględnieniem okoliczności ocenianych indywidualnie dla danego przypadku, zatem ocena powinna być dokonywana “z zewnątrz”, ale przy uwzględnieniu konkretnej sytuacji ocenianego”
Polskie prawo w stosunku do zobowiązań kontraktowych przewiduje odpowiedzialność na zasadzie winy. To oznacza, że dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy, chyba że za to niewykonanie lub nienależyte wykonanie nie ponosi odpowiedzialności. Jednak wskazując w umowie jasno czym jest siła wyższa znacząco zmniejszasz ryzyko swojej odpowiedzialności i zyskujesz dobre narzędzie do obrony przed ewentualnymi roszczeniami.
Podsumowując, najczęściej stosowana definicja siły wyższej stanowi, że jest to zdarzenie:
- zewnętrze,
- niezależne od stron umowy,
- którego nie dało się przewidzieć,
- i któremu jednocześnie nie dało się zapobiec.
Jeśli chcesz założyć firmę lub przenieść jej siedzibę możesz to teraz zrobić przez Wirtualne biuro Wrocław
Konsekwencje wystąpienia siły wyższej
Co w przypadku wystąpienia nagłej, nieprzewidywalnej sytuacji, na którą żadna ze stron nie mogła się przygotować? Nie można przypisać winy żadnej ze stron umowy, a tym samym strona poszkodowana nie ma możliwości dochodzenia odszkodowania. Jednakże siła wyższa pozwala na stosowny rozkład ryzyka i podział odpowiedzialności między kontrahentami w przypadku wystąpienia nadzwyczajnych zdarzeń o charakterze przypadkowym lub naturalnym, tj. żywiołowym, których nie da się uniknąć.
Z tego wynika, że niewykonanie umowy z powodu siły wyższej prowadzi do braku odpowiedzialności za powstałe z tego powodu szkody. Oczywiście, o ile istnieje związek między szkodą a siłą wyższą oraz o ile umowa nie reguluje tego inaczej. Oznacza to m.in., co do zasady, brak kar, brak odszkodowań oraz konieczność dokończenia umowy po ustaniu siły wyższej. Przepisy nie mówią nic odnośnie wygaśnięcia zobowiązania, prawa do wypowiedzenia umowy czy też jakichkolwiek innych uprawnieniach. Jednakże o tym może stanowić umowa.
Warte uwagi: Na czym polega analiza SWOT?
Jeśli chcesz założyć firmę lub przenieść jej siedzibę możesz to teraz zrobić przez Wirtualne biuro Wrocław